Endometriose is een chronische ziekte waarbij het weefsel dat normaal de binnenkant van de baarmoeder bekleedt (endometrium), groeit op plaatsen buiten de baarmoeder.
Hoe ontstaat endometriose?
De oorzaak van deze ziekte is nog steeds niet bekend, wel zijn er verschillende theoriëen over het ontstaan. Ze lijken geen van allen een verklaring te kunnen bieden voor alle gevallen van endometriose.
De theorie van de retrograde menstruatie is de meest populaire en verklaart waarschijnlijk het overgrote deel van de gevallen.
Volgens deze theorie ontwikkelt endometriose zich wanneer tijdens de menstruatie menstruatiebloed uit de baarmoeder via de eileiders terugvloeit naar de bekkenholte. Dit proces van terugvloeien staat bekend als retrograde menstruatie. Als het menstruatievocht door de uiteinden van de eileiders vloeit slaat het neer op de omliggende organen en weefsels. Dit menstruatievocht bevat bloed en levende stukjes van het baarmoederslijmvlies. Sommige van deze stukjes hechten zich aan het oppervlak van het orgaan of het weefsel waarop ze zijn neergeslagen en beginnen te groeien en te functioneren. Deze plekjes van geïmplanteerd baarmoederslijmvlies worden endometriosehaarden genoemd. Lang niet elke vrouw met retrograde menstruatie krijgt endometriose. Sommige deskundigen zijn van mening dat een stoornis van het immuunsysteem en/of het hormonaal systeem een rol speelt bij het ontstaan van endometriose.
Wat gebeurt er met endometriose?
De geïmplantemplanteerde stukjes van het baarmoederslijmvlies reageren op dezelfde manier op hormonen van de menstruatiecyclus als baarmoederslijmvlies aan de binnenkant van de baarmoeder. Onder invloed van oestrogenen, verdikt het baarmoederslijmvlies en dus ook de endometriosehaarden, met de bedoeling zich voor te bereiden op een mogelijke zwangerschap. Als een zwangerschap zich niet voordoet, breken zowel het baarmoederslijmvlies als de endometriosehaarden af en gaan bloeden. Het bloed uit de haarden kan niet uit het lichaam ontsnappen en het komt terecht op het oppervlak van de omliggende organen en weefsels. Dit veroorzaakt irritatie, dat kan leiden tot ontsteking, littekenvorming en soms tot ontwikkeling van verklevingen (adhesies) tussen organen.
Als de aandoening voortschrijdt, vergroten de haarden langzaam. Op de eierstokken worden endometriosehaarden sneller groter van formaat dan op andere plaatsen en kunnen hierdoor vrij grote cystes vormen. Gewoonlijk zijn deze cysten twee tot drie centimeter in doorsnee, maar soms zijn ze tien centimeter of meer. Een andere naam voor een endometriosecyste in/aan de eierstok is endometrioom. Ook wel ‘chocoladecyste’ genoemd door het donkerbruine bloed dat deze cyste bevat.
Waar kan endometriose zich bevinden?
Het overgrote deel van endometriosehaarden en cysten wordt in de bekkenholte aangetroffen. De meest voorkomende plaatsen zijn de eierstokken, de uterosacrale ligamenten (ophangbanden van de baarmoeder), de holte van Douglas en het buikvlies van de bekkenholte. Minder voorkomende plaatsen zijn de blindedarm, het oppervlak van de blaas, de baarmoeder en het oppervlak van de dunne en dikke darm. In zeer zeldzame gevallen zijn haarden gevonden in andere delen van het lichaam, zoals in chirurgische littekens, de longen, de navel en de neus.
Hoe vaak komt endometriose voor?
Endometriose is de tweede meest voorkomende gynaecologische ziekte en men denkt dat het ongeveer 7 tot 10% van de vrouwen betreft tijdens de jaren waarin zij menstrueren. Alleen al in Nederland zou dat betekenen dat er 440.000 vrouwen endometriose zouden hebben. Het is tevens één van de meest voorkomende oorzaken van onvruchtbaarheid bij vrouwen boven de 25 jaar en aangetoond is dat 35 tot 40% van de onvruchtbare vrouwen een bepaald stadium van endometriose heeft.
bron:stichting Endometriose (endometriose.nl)