Sommige vrouwen voelen hun eigen eisprong, maar de meeste dames zijn niet zo gelukkig en zullen een andere manier moeten vinden om hun cyclus bij te houden. Een veel gebruikte manier is de temperatuurmethode.
Wanneer je niet zo snel zwanger wordt als je gehoopt had, kan het handig zijn om de temperatuurmethode – ook wel kalendermethode genoemd – toe te passen. Niet alleen kweek je zo wat meer inzicht in je eigen cyclus; ook wanneer je onverhoopt toch medische hulp inroept kan zo’n temperatuurkalender handig zijn. Je arts heeft dan immers een belangrijke houvast om eventuele afwijkingen op te sporen en te behandelen. Bedenk wel dat het bijhouden van zo’n grafiek veel tijd kost.
Hoe werkt het?
Voor het opnemen van je temperatuur kun je een gewone koortsthermometer gebruiken. Gebruik liever wel iedere dag dezelfde thermometer en noteer het als je onverhoopt toch moet switchen. Denk eraan dat je bij een ouderwetse kwikthermometer een langere opnametijd moet aanhouden dan bij de digitale thermometers van tegenwoordig. Sla er voor de zekerheid de gebruiksaanwijzing even op na. Als je een digitale thermometer gebruikt, zorg dan dat deze tenminste twee cijfers achter de komma heeft. In principe neem je je temperatuur iedere ochtend op hetzelfde tijdstip op, direct na het opstaan. Dit betekent overigens dat je in het weekend misschien de wekker zult moeten zetten, om je vaste tijdstip aan te houden. Dit is zo belangrijk, omdat er onnauwkeurigheden in je temperatuurkalender kunnen voorkomen wanneer je je temperatuur op verschillende tijden opneemt. Ook bijvoorbeeld eten en drinken of roken vóór het opnemen van de temperatuur kan tot onnauwkeurigheid leiden. Leg de thermometer het liefste voor je gaat slapen binnen handbereik, bijvoorbeeld op je nachtkastje. Zo kun je nog voor je opstaat temperaturen en is de kans dat je het vergeet minimaal. Vóór je gaat meten moet je tenminste een uur geslapen, of in ieder geval ontspannen gelegen hebben.
Hoe meten?
Het is het verstandigst de temperatuur rectaal te meten, via je anus dus. De rectale meting geeft over het algemeen heel exacte waarden en is het minst storingsgevoelig. Ook de orale en vaginale waarden kunnen nauwkeurig zijn, wanneer erop gelet wordt, dat tijdens de orale meting de punt van de thermometer onder de tong tegen de tongwortel ligt en de mond gesloten blijft, of dat tijdens meting in de schede de thermometer er niet uitglijdt. Meting onder de oksel is te onnauwkeurig en daarom ongeschikt. Voor welke methode je ook kiest, houd die in ieder geval vol. De waarden tussen de verschillende ‘meetplekken’ kunnen iets variëren, waardoor tussentijds switchen je metingen onmiddellijk minder betrouwbaar maakt.
Wanneer beginnen?
Teneinde de kalender zo nauwkeurig mogelijk te maken, is het aan te raden te beginnen met temperaturen op de allereerste dag van je menstruatie. Let op: hiermee bedoelen we de dag dat je menstruatie echt doorzet, dus niet de dagen daaraan voorafgaand waarop je misschien een paar druppeltjes verliest. Die eerste dag temperatuur je dus eigenlijk iets later dan je normaal zou doen, omdat de menstruatie meestal pas later op de dag doorzet. Beginnen je bloedingen pas écht na 18.00 uur, dan tel je die dag als dag nul en begin je de volgende dag met het opnemen van de temperatuur.
Hoe ziet je kalender eruit?
We tellen een cyclus vanaf dus vanaf de eerste dag van je menstruatie tot de eerste dag van de daaropvolgende menstruatie. Gedurende die periode geef je je temperatuur en alle bijzonderheden van iedere dag op jouw persoonlijke kalender aan (zie voorbeeld op deze pagina). Hierbij rond je het tweede cijfer achter de komma af (naar boven vanaf een vijf, alles eronder wordt naar beneden afgerond). Tussen de dagelijkse stippen trek je een lijn, tenzij je een dag per ongeluk niet gemeten hebt. In dat geval laat je het vakje leeg en trek je de lijn niet door. In de ruimte voor bijzonderheden geef je aan of er iets is dat de meting zou kunnen verstoren. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een verkoudheid, alcoholgebruik, wisseling van thermometer, veranderde bedtijd of een verstoorde nachtrust. Vergeet ook de wisseling van zomertijd naar wintertijd of andersom niet te vermelden. Heb je seks gehad, dan is het handig om dit ook in de grafiek te zetten, bijvoorbeeld door een andere kleur te gebruiken. Ook vakanties of stressvolle periodes noteer je.
Wat zijn je vruchtbare dagen?
Wanneer je je temperatuur keurig bijhoudt, zul je zien dat er twee temperatuurniveaus zijn:
Die van vóór de eisprong en die van erna. Voor de eisprong, in de eerste cyclusfase, is je basale lichaamstemperatuur (de temperatuur van je lichaam ‘in rust’) iets lager. Rond de eisprong stijgt de temperatuur met tenminste 0,2°C. Veroorzaker is het hormoon progesteron, dat in je tweede cyclusfase door het gele lichaam wordt aangemaakt. Dit hormoon stimuleert het baarmoederslijmvlies om zich klaar te maken voor de innesteling van een eventuele bevruchte eicel. Het gele lichaam wordt overigens ook wel eens corpus luteum genoemd. Het ontstaat zodra het rijpe eiblaasje (follikel) openbarst en zich met bloed vult. De cellen van de follikelwand dringen de met bloed gevulde holte binnen en beladen zich met een gele kleurstof, vandaar de naam. Uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat de eisprong over het algemeen plaatsvindt in een periode van twee dagen vóór de temperatuursverhoging tot een dag erna. Wanneer jouw cyclus een beetje regelmatig is, dan zijn die dagen dus na een paar maanden redelijk te voorspellen. Seks op deze dagen vergroot de kans op zwangerschap.
Hoe lang ga je ermee door?
Het nadeel van temperaturen is dat je pas achteraf vaststelt dat de eisprong heeft plaatsgevonden. Om inzicht in jouw cyclus te krijgen en het moment van eisprong te kunnen voorspellen, zul je dus sowieso een aantal maanden moeten temperaturen. Denk hierbij aan een maand of drie. In principe heeft het geen zin om vele maanden achter elkaar te temperaturen.. Niet alleen geeft langer temperaturen meestal geen extra informatie, het is ook een aardige belasting voor jou en je partner. Onnodige stress en spanningen in jullie seksuele relatie kunnen het gevolg zijn wanneer temperaturen een obsessie wordt. Stop dus na drie maanden tenzij je arts anders adviseert.
TIP!
Duidelijk op- en neergaande temperaturen kunnen een aanwijzing zijn voor een storing van je thermometer, als dit een digitale variant is. Controleer deze dus eerst en raak niet in paniek. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je de batterij moet vervangen, omdat deze verouderd is.